بررسی منشأ و ویژگی های تساهل عرفانی در مثنوی معنوی مولوی

تساهل به مثابه یکی از مهمترین دیدگاه­های تاریخ اندیشۀ بشری بر آزادی ادیان و مذاهب تأکید می­ورزد و در عرفان ایرانی – اسلامی یکی از موضوع­های محوری است. این مقاله کوشیده است که به تبیین تساهل بپردازد و با تکیه بر متن مثنوی معنوی، منشأ و ویژگی­های تساهل را در نظام فکری مولوی بنمایاند. دو نظریۀ «وحدت موجود» و «تجلی و ظهور» منشأ فکری تساهل عرفانی مولوی است. او با بهره­گیری از این دو نظریه کوشش دارد که در هستی به انسان مقامی والا دهد و در دفاع از آزادی عقیده، همۀ مذاهب و ادیان را به رسمیت ­شناسند. بنابراین کثرت­گرایی دینی، رستگاری پیروان همۀ مذاهب، رهایی از اَنانیّت، باطنی­گرایی، نسبی­گرایی و تأکید بر اخلاق عملی از ویژگی­های تساهل در منظومۀ مثنوی معنوی است.